Pamiętaj o badaniach

Każda kobieta powinna mieć świadomość, że rak piersi oraz rak szyjki macicy nie należą do rzadkich schorzeń, a problem może dotyczyć pań w bardzo różnym wieku. Dlatego podstawą dbania o swoje zdrowie są regularne wizyty kontrolne u ginekologa oraz systematyczne wykonanie badan profilaktycznych w kierunku wykrycia nowotworów. Do podstawowych badań, których każda z nas powinna pamiętać, należą cytologia, UGS piersi oraz mammografia. To ostatnie badanie wykonujemy u kobiet dojrzałych, natomiast paniom młodym zaleca się wykonywanie USG piersi. Warto dowiedzieć się, na czym polega każde z tych badan, w szczególności, gdy przed koniecznością jego wykonania stajemy po raz pierwszy.

• Cytologia – jest to badanie przesiewowe, które można przeprowadzić w trakcie wizyty kontrolnej u większości lekarzy ginekologów. Pozwala ono na ocenę stanu szyjki macicy oraz na wykrycie ewentualnych zmian we wczesnej fazie, w której są one jeszcze całkowicie wyleczalne. Badanie jest praktycznie bezbolesne, przeprowadza się je na fotelu ginekologicznym za pomocą niewielkiej szczoteczki. Przy pomocy szczoteczki lekarz pobiera niewielką ilość materiału z szyjki macicy, następnie pobrane komórki zabezpiecza i wysyła do laboratorium diagnostycznego, w którym zostaje on poddany ocenie. W większości laboratoriów diagnostycznych w naszym kraju dla opisu stanu komórek stosuje się pięciostopniowa klasyfikację Papanicolau, wedle której grupa I oraz II oznaczają wynik nie budzący zastrzeżeń, III stanowi podstawę do wykonania bardziej szczegółowych badań, IV sugeruje obecność komórek atypowych, które jednak nie musza oznaczać raka, natomiast V to wynik alarmujący, oznaczający obecność w wymazie atypowych komórek złośliwych i konieczność podjęcia natychmiastowego leczenia. Pamiętaj, że jeśli wynik cytologii jest dla Ciebie niezrozumiały, lekarz powinien udzielić Ci wyczerpujących informacji na temat jego opisu. Badaniom cytologicznym powinny poddawać się wszystkie kobiety, które rozpoczęły współżycie seksualne lub po ukończeniu dwudziestego roku życia. Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, na profilaktyczne badania cytologiczne należy zgłaszać się raz do roku. Częstsze badania wykonuje się w przypadku różnego rodzaju nieprawidłowości, na przykład po zakończeniu farmakologicznego leczenia nadżerki.

• USG piersi – jest to badanie ultrasonograficzne, czyli takie, które wykonuje się przy użyciu fal ultradźwiękowych. Ta metoda badania piersi najczęściej wykorzystywana jest w przypadku kobiet młodych, gdyż budowa ich piersi różni się od budowy piersi kobiet dojrzałych. U młodych pań pierś składa się w przeważającej mierze z tkanki gruczołowej, wytwarzającej mleko, podczas gdy kobiety starsze w strukturze piersi mają więcej tkanki tłuszczowej. Znaczenie ma barwa obu tkanek w badaniu ultrasonograficznym oraz na kliszy RTG: młoda tkanka gruczołowa jest jasna, a tkanka tłuszczowa ma zabarwienie ciemne. Tymczasem komórki rakowe na USG są ciemne, natomiast na kliszy rentgenowskiej – jasne. Właśnie z tego powodu do badania młodych piersi wykorzystuje się fale ultradźwiękowe, które pozwalają odróżnić jasną, zdrową tkankę od komórek rakowych o ciemnym zabarwieniu. Warto jednak dodać, iż specjaliści podkreślają, że kobiety po trzydziestym piątym roku życia powinny wykonywać oba rodzaje badań, które wzajemnie się uzupełniają, dając pełniejszy obraz i pozwalając z większym prawdopodobieństwem wykryć wszelkie nieprawidłowości. W trakcie badania ultrasonograficznego piersi kobieta kładzie się na leżance bez biustonosza, z ramieniem pod głową-dzięki temu pierś staje się bardziej płaska, co ułatwia uzyskanie jasnego obrazu. Lekarz smaruje pierś specjalnym żelem, a następnie przesuwa po niej głowica, obserwując uzyskany obraz na monitorze.

• Mammografia – jest to badanie radiologiczne, a więc z zastosowaniem promieni rentgenowskich. Stanowi najskuteczniejszą metodę wykrywania wczesnego raka piersi u kobiet po pięćdziesiątym roku życia. Przy określaniu wyników lekarz opiera się na różnicach w pochłanianiu tego typu promieniowania przez różne tkanki organizmu. W przeciwieństwie do USG piersi, które jest badaniem dynamicznym i pozwala na powracanie do różnych fragmentów piersi w celu ich ponownego obejrzenia, mammografia daje nam wynik jednorazowy, statyczny, w postaci zapisu na kliszy rentgenowskiej. W trakcie badania pierś kładzie się na niewielkiej podstawce, a następnie na kilka sekund dociska drugą płytą – w tym czasie lekarz wykonuje prześwietlenie tkanki piersiowej. To badanie należy wykonywać w trakcie menstruacji lub zaraz po niej, co ma związek z wrażliwością piersi na ból: w późniejszych fazach cyklu jest ona większa, przez co badanie jest dla pacjentki bardziej niekomfortowe. Dodatkowo w późniejszych fazach zwiększa się ilość wody w tkankach, co może zakłamywać wyniki badania i dać rezultat pozytywny nawet w przypadku, gdy nie mamy raka. Ważne jest także, by przed badaniem nie smarować piersi żadnymi kremami, balsamami ani nie stosować pudrów, gdyż wszystkie te substancje mogą zmienić obraz.